Kamień do ostrzenia noży – jaki wybrać?

Ostrzenie noży to kluczowy element dbania o nasze kuchenne narzędzia. Dzięki ostremu nożowi praca w kuchni staje się łatwiejsza, szybsza i przed wszystkim bezpieczniejsza. Jednak aby prawidłowo ostrzyć nasze japońskie noże, potrzebujemy odpowiedniego kamienia do ostrzenia.

W tym artykule postaram się przybliżyć, jakie kamienie do ostrzenia noży są dostępne na rynku, czym się różnią oraz jakie kryteria warto wziąć pod uwagę przy wyborze idealnego kamienia.

Rodzaje kamieni do ostrzenia noży

Na rynku dostępne są różne rodzaje kamieni do ostrzenia noży, które można podzielić na trzy główne kategorie:

• Kamienie syntetyczne – są najpopularniejsze ze względu na swoją dostępność i przystępną cenę. Zwykle składają się z proszku ściernego i spoiwa. Ich twardość może być regulowana, co pozwala na precyzyjne dopasowanie do potrzeb ostrzenia różnych noży.

• Kamienie naturalne – wydobywane z różnych miejsc na świecie, są cenione za swoją unikalność i naturalne właściwości ściernych. Są bardziej wymagające w użyciu i droższe od kamieni syntetycznych.

• Kamienie diamentowe – tak naprawdę z poprzednimi „kamieniami” wspólny mają tylko kształt. Są wykonane z diamentowego proszku osadzonego na metalowej podstawie. Dzięki temu są niezwykle twarde, co przekłada się na skuteczność ostrzenia. Są dość drogie, ale ich zaletą jest długotrwałość i minimalne zużycie, nawet podczas ostrzenia noży z najtwardszych stali.

Ziarnistość/gradacja kamienia

Ziarnistość kamienia ma kluczowe znaczenie dla procesu ostrzenia noża. Im większe ziarno, tym szybciej usuwa materiał, ale też pozostawia bardziej szorstką powierzchnię. Kamienie o małym ziarnie służą do wykańczania i polerowania ostrza.

Kamienie są oznaczane według skali ziarnistości, gdzie niższe wartości oznaczają większe ziarno (np. 200-400), a wyższe wartości – mniejsze ziarno (np. 3000-8000).
Kamienie o różnych ziarnistościach służą do różnych etapów ostrzenia, od szlifowania ostrza do wykończenia i polerowania.

Poniżej przedstawiam najpopularniejsze gradacje kamieni do ostrzenia oraz ich zastosowanie:

Gradacja 200-600

Kamienie o ziarnistości 200-600 to kamienie gruboziarniste, które służą głównie do naprawy uszkodzonych ostrzy, usuwania nierówności i kształtowania krawędzi tnącej. Są one odpowiednie, gdy ostrze jest bardzo tępe lub posiada uszkodzenia, takie jak nacięcia czy zadzior. Praca na tych kamieniach zazwyczaj pozostawia widoczne rysy na ostrzu.

Gradacja 800-2000

Kamienie o ziarnistości 800-2000 to kamienie średnioziarniste, które służą do podstawowego ostrzenia noży. Są one odpowiednie, gdy ostrze jest lekko tępe lub wymaga regularnej konserwacji. Kamienie te pozwalają na osiągnięcie odpowiedniej ostrości oraz kształtu ostrza, przy jednoczesnym zachowaniu umiarkowanej gładkości.

Gradacja 3000-6000

Kamienie o ziarnistości 3000-6000 służą do wykończenia ostrzenia oraz polerowania ostrza. Noże po obróbce na tych kamieniach mają gładką i lśniącą powierzchnię oraz ostrość, która pozwala na precyzyjne cięcie. Takie gradacje są odpowiednie dla noży, które mają już dobrze ukształtowaną krawędź tnącą i wymagają jedynie wykończenia.

Gradacja 8000-10000+

Kamienie o ziarnistości 8000-10000 i wyższej służą do uzyskania wyjątkowej ostrości i polerowania ostrza na najwyższym poziomie. Użycie takich kamieni pozwala na osiągnięcie efektu lustrzanej powierzchni ostrza oraz niewiarygodnej ostrości.

Jaki wybrać kamień do ostrzenia noży? Moje rekomendacje.

Propozycja 1#

Do podstawowego użytku, zarówno profesjonalnego jak i domowego, warto rozważyć zakup kamienia dwustronnego z gradacjami 1000 i 3000.

Kamień z gradacją 1000 jest odpowiedni do podstawowego ostrzenia noży, które są nieco tępe lub wymagają regularnej konserwacji. Ten rodzaj kamienia pozwoli na osiągnięcie optymalnej ostrości i właściwego kształtu ostrza.

Z drugiej strony, kamień z gradacją 3000 służy do wykończenia ostrzenia oraz polerowania ostrza. Po ostrzeniu na kamieniu 1000, przechodzenie na kamień 3000 pozwoli na osiągnięcie gładkiej, lśniącej powierzchni ostrza. Ta kombinacja kamieni jest powszechnie stosowana i rekomendowana zarówno dla profesjonalistów, jak i osób ostrzących noże w domu.

Propozycja 2#

Drugim zestawem, który rekomenduje są dwa podwójne kamienie o gradacjach 220/1000 i 3000/8000.

Tym zestawem kamieni zarówno naprawisz uszkodzone ostrza jak i później wypolerujesz je zyskując niewiarygodną ostrość.

Propozycja 3#

Trzeci zestaw to ostrzałka diamentowa 800+ podwójny kamień 3000/8000 do wykończenia i wypolerowania ostrza. Ten zestaw szczególnie polecam dla posiadaczy noży o twardości wyższej niż 61 HRC.
Ostrzałka diamentowa cechuje się niezwykłą wytrzymałością, radząc sobie bez problemu z nożami o najwyższych twardościach.

Propozycja 4#

Alternatywą do klasycznych kamieni mogą być japońskie ostrzałki z kamieniem kółkowym. Przez swoją budowę wymuszają utrzymanie właściwego kąta ostrzenia. Podobnie jak w [rzypadku zwykłych kamieni, należy używać ich z użciem wody.
Tego typu ostrzałki nie nadają się do ostrzenia noży z szlifem jednostronnym.

Porady przy wyborze kamienia

• Określ swoje potrzeby
  Zastanów się, jakie noże będziesz ostrzyć i jak często. Jeśli używasz głównie noży kuchennych, kamień o średniej ziarnistości (800-3000) powinien być wystarczający. Jeśli masz specjalistyczne noże lub potrzebujesz precyzyjnego ostrzenia, warto zainwestować w kamień o wyższej ziarnistości.

• Budżet
  Kamienie syntetyczne są zwykle tańsze od naturalnych i diamentowych. Jeśli dopiero zaczynasz przygodę z ostrzeniem noży, warto wybrać kamień syntetyczny. Później, w miarę potrzeb, możesz rozważyć zakup droższych kamieni.

• Łatwość użycia
  Kamienie syntetyczne są łatwiejsze w użyciu, gdyż szybciej usuwają materiał i mają bardziej przewidywalne właściwości ściernych. Kamienie naturalne, choć mają swój urok, wymagają większej wprawy i cierpliwości.

• Konserwacja kamienia
  Niezależnie od rodzaju kamienia, musisz pamiętać o jego konserwacji. Kamienie syntetyczne i naturalne należy moczyć w wodzie przed użyciem, a po ostrzeniu czyścić i suszyć. Diamentowe kamienie wymagają jedynie przemywania wodą.

• Dodatki
  Warto zainwestować w akcesoria, takie jak podstawka antypoślizgowa czy prowadnica do kąta ostrzenia, które ułatwią proces ostrzenia noża.

Podsumowanie:

Wybór kamienia do ostrzenia noży zależy od indywidualnych potrzeb, budżetu oraz umiejętności. Dla początkujących rekomendowane są kamienie syntetyczne o średniej ziarnistości, które są łatwe w użyciu i przystępne cenowo. W miarę rozwijania swoich umiejętności ostrzenia warto eksperymentować z kamieniami o różnych ziarnistościach oraz z różnymi rodzajami kamieni. Pamiętaj, że regularne ostrzenie noży jest kluczowe dla ich długowieczności oraz komfortu pracy w kuchni.